Onze nieuwe reeks diners pensants ‘Verbondenheid onder druk’ werd vervolgd op vrijdag 20 januari 2023 in de Utrechtse Geertekerk, waar we onze eerdere reeks ‘Vrijheid onder druk’ ook hebben afgerond. Het was weer een druk bezocht diner, en de gesprekken aan de tafels en tijdens de plenaire afsluiting waren intens. Sprekers op deze avond in de Geertekerk waren Marjan Slob, die een boek over eenzaamheid schreef, De lege hemel (2020), Tabitha van Krimpen, in 2021 en 2022 Jonge theoloog des vaderlands, en Laurens ten Kate.
Tabitha van Krimpen ging in op de lastige kwestie hoe vooral jongeren omgaan met de digitale media die ons beheersen. Verbinden ze? Ze legde de deelnemers de vraag voor wat verbondenheid je mag kosten. Ben je bereid je smartphone weg te doen als je je daardoor makkelijker kunt verbinden aan mensen en plekken in je omgeving? Wat als je eens een gebedshuis binnen zou lopen waar je normaal niet komt, zoals een moskee of synagoge? Zou je een bijeenkomst van Forum voor Democratie bijwonen of verdienen die aanhangers geen verbondenheid? Wanneer wordt verbondenheid ongemakkelijk en ingewikkeld?
Laurens ten Kate en Marjan Slob verwoordden beiden een statement over de verhouding tussen verbondenheid en eenzaamheid. Ten Kate verwees naar Noreena Hertz’ boek De eenzame eeuw (2020), waarover hij in 2021 ook een blog schreef: onze mental lockdown.
Slob werkte vanuit haar boek De lege hemel, en liet zien dat er een verschil is tussen alleen zijn en eenzaam zijn. Wie alleen is, is met en bij zichzelf: dat hoeft helemaal geen eenzaamheid te zijn, want je houdt jezelf ‘gezelschap’. Maar wat als je een vreemde bent voor jezelf? Kun je je eenzaam voelen in jezelf? Ze legde de tafels dan ook de vraag voor: Ken je het gevoel jezelf te missen? Zo ja: waaraan merk je dat? Wat zijn de symptomen? Wat kun je dan doen?
Op de bijeenkomsten van de Geertekerk-gemeente, waar het jaarthema ‘Wat draagt je?’ wordt besproken, kwam ‘verbondenheid’ als een belangrijke pijler naar voren: verbondenheid met familie, vrienden, maar ook met de mensen in de gemeente, in je wijk, je stad.
Die verbondenheid is in onze tijd zeker geen vanzelfsprekendheid. In de corona-jaren werd voor sommigen eenzaamheid, het gevoel van niet verbonden zijn, ineens pijnlijk voelbaar. En de crises waar we ons voor gesteld zien – klimaat, energie, oorlog – zorgen ervoor dat sommige vrijheden ons ontnomen worden, en dat we meer afhankelijk van elkaar worden. Maar dat leidt niet zomaar tot meer verbondenheid… Het leidt tot verschillen tussen groepen mensen in de samenleving en felle discussies over en weer. Hoe geven wij vorm aan nieuwe verbondenheid, en hoe zou die zich verhouden tot ons vrijheidsverlangen? Bestaat er een vrijheid in verbondenheid?
Hoe kunnen wij dit thema beter met elkaar bespreken dan aan tafel, immers een plek waar mensen zoveel gemakkelijker tot elkaar gebracht worden?
Eerder al werkte de SSVG voor deze diners pensants samen met de Doopsgezinde Zin-Inn in Aalsmeer (11 november 2022), en met de Dominicuskerk in Amsterdam werd een landelijke start-up van de nieuwe reeks georganiseerd, op 2 december 2022.
Marthe de Vries, voorganger in de Geertekerk, leidde de avond, en de muziek werd verzorgd door het Kamerkoor van de Geertekerk, onder leiding van Maarten van der Bijl.
Over het thema van deze reeks diners pensants
Is vrijheid het tegenovergestelde van verbondenheid? Wat delen we? Horen we ergens bij? En waar horen we dan bij? Bij een gemeenschap? Een volk? Een religieuze traditie? Je werk en collega’s? Je volgers op sociale media?
Verbondenheid is bepaald geen vanzelfsprekendheid in onze tijd. Een mondiale pandemie en de crisis die eruit voortvloeit, zorgen ervoor dat sommige vrijheden ons ontnomen worden, en dat we meer afhankelijk van elkaar worden. Maar dat leidt niet zomaar tot meer verbondenheid…
Het leidt tot verschillen tussen groepen mensen in de samenleving en felle discussies over en weer. Hoe geven wij vorm aan nieuwe verbondenheid, en hoe zou die zich verhouden tot ons vrijheidsverlangen? Bestaat er een vrijheid in verbondenheid?
Laurens ten Kate schreef er vóór en tijdens de coronacrisis blogs en artikelen over. Op deze site: ‘Kan vrijheid ons vergiftigen?’ en ‘Onze mental lockdown’. Maar ook op Nieuwwij.nl: één samen met René ten Bos: De geest van de vrijheid en de geest van Nietzsche – Over oikofobie en oikofilie, en het andere artikel ter gelegenheid van 4 mei 2020: Herdenken is een confrontatie met het heden.
Lees hier meer over het thema: Nieuwe reeks Diners Pensants
Geef een reactie