Themanummer van het blad Religions over pluralisme
We leven in een pluralistische wereld: culturen en religies krioelen door elkaar vanwege globalisering en toenemende migratie. Hoog tijd, vonden SSVG-hoogleraar Laurens ten Kate en promotieonderzoeker Bram van Boxtel, om dit probleem eens diepgaand te onderzoeken. Ze brachten acht andere wetenschappers bij elkaar in een themanummer van het tijdschrift Religions, om het ‘cultureel en religieus pluralisme in een tijd van verbeelding’ onder de loep te leggen. Kijk hier, de artikelen zijn ‘open access’: iedereen kan ze gratis lezen!
Hartmut Rosa uitgelegd door Bram van Boxtel
Onze onderzoeker Bram van Boxtel schreef een boeiend stuk op liberaalchristendom.nl, waarin hij uitlegt wat resonantie volgens de spraakmakende Duite filosoof Hartmut Rosa betekent, en waarom resonantie een belangrijk perspectief biedt op onze tijd.
Lees het artikel: Te snel voor God?
Laurens ten Kate over waardigheid in het blad Tenachon
Tenachon is een fraai kwartaalmagazine dat de impact verkent van het jodendom, en vooral van het heilige boek voor de joden, Tenach, voor de westerse cultuur.
Het decembernummer van 2021 was gewijd aan de nagedachtenis van de Amsterdamse joodse geleerde Yehuda Aschkenasy, lang de motor achter Tenachon. Een van Aschkenasy’s thema’s was waardigheid. Laurens ten Kate schreef er een bijdrage over vanuit een vrijzinnig-religieus en humanistisch perspectief. Zijn gesprekspartner is de Franse filosoof Emmanuel Levinas.
Lees hier verder: De waardige relatie.
‘De vreemde vrijheid’ van Laurens ten Kate in het Engels vertaald
Laurens ten Kate’s boek en oratie uit 2016, De vreemde vrijheid, is in een Engelse vertaling verschenen.
Dat is internationale wetenschappelijke erkenning voor het onderzoek vanuit onze bijzondere leerstoel naar nieuwe betekenissen van vrijzinnigheid en humanisme in onze tijd!
Het fraaie theologische blad Limina publiceerde de tekst in november 2019 onder de titel: Strange Freedom: Liberal Religion and the Play of Imaginaries. Het gaat over de grote rol die verbeelding speelt in een tijd van zinzoekers: beelden worden werelden die mensen creëren en waarin ze tijdelijk een thuis vinden. Maar deze beeldruimtes zijn ook strijdperken waarin mensen vreemden voor anderen en voor zichzelf worden.
Herdenken is een confrontatie met het heden
Laurens ten Kate’s nieuwe artikel, geschreven ter gelegenheid van 4 en 5 mei 2020: ‘Herdenken is een confrontatie met het heden’. Het verscheen op de website Nieuwwij.nl. Ten Kate stelt dat de coronacrisis ons uitdaagt om heel anders over vrijheid te denken. Hij gaat ook in op Arnon Grunberg’s 4 mei-lezing in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, waarin hij oproept om herdenking te zien als zelfonderzoek voor ons allen, en niet alleen maar als een mooi ritueel.
Artikel ‘Dilemma van vrijheid en verbondenheid in onze tijd’
Samen met René ten Bos, voormalig ‘filosoof des vaderlands’, schreef Laurens ten Kate een artikel over het dilemma van vrijheid en verbondenheid in onze tijd. Ze leggen onverwachte verbanden, want ze vergelijken de ‘heilige geest’ van Pinksteren met de ‘vrije geest’ van de filosoof Friedrich Nietzsche. Ze gaan in debat met Thierry Baudet, maar laten ook zien dat Baudet’s kiezers veel belangrijker zijn dan de populistische leider.
Boek ‘Is vrijheid altijd blijheid?’
De lezingen, gesprekken en performances tijdens onze Diners pensants ‘Vrijheid onder druk’ werden gebundeld in het boek Is vrijheid altijd blijheid?. Het is op 30 april 2019 bij Uitgeverij KokBoekencentrum verschenen.
Kijk ook naar het filmpje met dezelfde titel!
Laurens ten Kate schreef er een nieuwe blog over, waarin hij de thema’s van het boek verbindt met de viering van 5 mei.
Lees het hele artikel.
Migratie, mensenhandel en de rol van religie
Als zo’n tien jaar is Laurens ten Kate betrokken bij onderzoek naar West-Afrikaanse migranten en slachtoffers van mensenhandel en hun religieuze bronnen.
Affstudeerprojecten van twee masterstudenten vormden de basis voor De religieuze lacune (2016), geschreven door Ten Kate samen met cultureel-antropoloog Rijk van Dijk. Seculiere Nederlandse hulpverleners, zo bleek uit het onderzoek, weten vaak niet hoe te reageren op de religieuze verhalen en beelden van hun cliënten.
Nu ligt er over deze urgente thematiek een nieuw, veel uitvoeriger rapport, A Question of Faith, geschreven door onderzoeker Noortje Luning in samenwerking met Van Dijk en Ten Kate, in 2021. A Question of Faith is een initiatief van het Centrum tegen Kind- en Mensenhandel, samen met de Universiteit voor Humanistiek, het Afrika Studiecentrum en het Leger des Heils.
Lees het hele artikel en bekijk de streaming.
Pioniers en bruggenbouwers. Tussen humanisme, vrijzinnigheid en religies
Eind september 2019 verscheen het fraaie boek Pioniers en bruggenbouwers. Tussen humanisme, vrijzinnigheid en religies, uitgegeven door De papieren tijger, geschreven door Marco Oostdijk.
Oostdijk beschrijft de geschiedenis van De Vrijplaats, een bijzonder platform voor religieus humanisten sinds 1958, dat vorig zijn zestigjarig jubileum vierde. Laurens ten Kate gaf een lezing op de feestelijke verjaardag van De Vrijplaats in Den Haag, in november 2018.
Het boek is echter vooral toekomstgericht: in het omvangrijke derde deel doet Oostdijk verslag van talrijke gesprekken, onder meer met Ten Kate, over de toekomst van vrijzinnigheid en humanisme. Studenten van de Universiteit voor Humanistiek hielpen hem de gesprekken uit te werken.
Verschillende organisaties die deelnamen aan De Vrijplaats treden nu toe tot de Humanistische Alliantie.
Voor een inkijkje in het boek:
Pioniers en bruggenbouwers. Tussen humanisme, vrijzinnigheid en religies.
Voor Jozef en zijn broer
Over Christa Anbeek’s boek, Voor Jozef en zijn broer. Van overleven naar spelen en andere zaken van ultiem belang, schreef Laurens ten Kate een
recensie; het boek kreeg in februari 2019 de publieksprijs voor het ‘Beste spirituele boek 2019’.
Waardenwerk
Het tijdschrift Waardenwerk is het vakblad van de Nederlandse humanistiek. Het brengt wetenschappelijk onderzoek en maatschappelijk en politiek debat bij elkaar, en richt zich op een rechtvaardiger en duurzamer wereldsamenleving. Laurens ten Kate schreef er een stuk in over het vernieuwende denken over religie van de Franse filosoof Jean-Luc Nancy.
Zie Humanisme en atheïsme – geen vanzelfsprekende combinatie.
Franse filosoof Jean-Luc Nancy
Ten Kate laat zien dat religie en secularisering niet simpelweg elkaars tegengestelde zijn, juist niet in onze tijd. Maar om dat te begrijpen, moeten we ver teruggaan in de cultuurgeschiedenis, naar de zogenaamde ‘axiale tijd’. Hij interpreteert Nancy’s werk als een belangrijke bijdrage aan het vrijzinnig-humanistische gedachtegoed. In een vervolgartikel gaat Ten Kate dieper in op een nieuwe, vrijzinnige manier om over God te spreken, en God te verbeelden: ‘De voorbijgaande God’.
25 Eeuwen Theologie
In mei 2017 verscheen het handboek ’25 Eeuwen Theologie’. Teksten en toelichtingen bij Uitgeverij Boom. Laurens ten Kate maakte en redigeerde het samen met Marcel Poorthuis. Er doen zo’n dertig auteurs aan mee. Het boek is een compositie van honderd korte portretten van denkers over religie en humanisme, God en mens, van Mozes tot Moltmann. Het presenteert een vrijzinnige en soms gewaagde visie op de geschiedenis van jodendom, christendom en islam. Op 21 juni 2017 was er een uitverkochte presentatie op de Tilburg School of Theology:
- Op 21 juni 2017 was er een uitverkochte presentatie op de Tilburg School of Theology.
- Taede Smedes schreef er een uitgebreide recensie over.
- Recensie theologie deel 1
- Recensie theologie deel 2
