‘Verbondenheid onder druk’ in het Lunterse Witte Kerkje

Op 17 maart 2023 sloten we een seizoen diners pensants af in Lunteren, waar we te gast waren in het ‘Witte Kerkje’:

Er was wederom een prachtige opkomst, en het kerkje zat vol:

De musici waren een bijzonder duo ‘Kýraugu’ genaamd: Jan-Marten de Vries (piano, bandoneon, zang) en de Finse blokfluitist en gitarist Muho Myllylä.

Naast Laurens ten Kate waren de gastsprekers deze keer Manuela Kalsky, kersvers bijzonder hoogleraar vanuit NieuwWij aan de Universiteit voor Humanistiek en dus collega van Ten Kate, en Rachelle van Andel, eveneens kersvers voorganger van de Vrijburg in Amsterdam.

Ten Kate leidde de avond in met een korte reflectie over Noreena Hertz’ boek De eenzame eeuw  (2020) en Hartmut Rosa’s recente Onbeschikbaarheid (2022). Ook legde hij uit wat ‘negatieve vrijheid’ is: vrijheid die erin bestaat dat niemand zich met je bemoeit. Is dat een grote waarde om te koesteren, of staat het verbondenheid in de weg?

Manuela Kalsky hield een bevlogen pleidooi voor verbinding-in-verschil, en stelde pittige vragen aan de deelnemers: Hoe kunnen we constructief met diversiteit omgaan, voorbij het wij-zij denken? Hoe komen we tot ‘een nieuw wij’, waarin verschillen niet tot polarisatie leiden, maar vruchtbaar en verrijkend werken?

Haar stelling voor bij het hoofdgerecht luidde: Als we echt verbindend willen zijn, moeten we afscheid nemen van het of/of denken en ons oefenen in en … en …. en … en.

Rachelle van Andel daagde Kalsky uit door juist te wijzen op het belang van polarisatie: verbondenheid vraagt om meer (meer, meer) heilzame polarisatie, alleen zo staan we in relatie met elkaar.

In september gaan we weer verder met de reeks diners pensants ‘Verbondenheid onder druk’. Nader bericht volgt!

Over het thema van deze reeks diners pensants

Is vrijheid het tegenovergestelde van verbondenheid? Wat delen we? Horen we ergens bij? En waar horen we dan bij? Bij een gemeenschap? Een volk? Een religieuze traditie? Je werk en collega’s? Je volgers op sociale media?
Verbondenheid is bepaald geen vanzelfsprekendheid in onze tijd. Een mondiale pandemie en de crisis die eruit voortvloeit, zorgen ervoor dat sommige vrijheden ons ontnomen worden, en dat we meer afhankelijk van elkaar worden. Maar dat leidt niet zomaar tot meer verbondenheid…

Het leidt tot verschillen tussen groepen mensen in de samenleving en felle discussies over en weer. Hoe geven wij vorm aan nieuwe verbondenheid, en hoe zou die zich verhouden tot ons vrijheidsverlangen? Bestaat er een vrijheid in verbondenheid?

Laurens ten Kate schreef er vóór en tijdens de coronacrisis blogs en artikelen over. Op deze site: ‘Kan vrijheid ons vergiftigen?’ en ‘Onze mental lockdown’. Maar ook op Nieuwwij.nl: één samen met René ten Bos: De geest van de vrijheid en de geest van Nietzsche – Over oikofobie en oikofilie, en het andere artikel ter gelegenheid van 4 mei 2020: Herdenken is een confrontatie met het heden.

Lees hier meer over het thema: Nieuwe reeks Diners Pensants.

Over de sprekers in Lunteren

Rachelle van Andel is predikant van Vrijburg Amsterdam namens de VVP, met speciale aandacht voor jeugd en jongeren. Eerder was Rachelle verbonden aan de Universiteit Maastricht en de TU/Eindhoven, waar ze werkte als studentenpastor en remonstrants innovatiepredikant. Ook werkte ze voor de Graal Nederland waarbij ze zich inzette voor gendergelijkheid, diversiteit en preventie van geweld tegen vrouwen. Rachelle studeerde wijsbegeerte in Antwerpen, humanistiek in Utrecht en theologie en religiewetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam. 

Manuela Kalsky is theologe en bijzonder hoogleraar op de Karen Armstrong Leerstoel voor Religie, Waarden en Maatschappelijke Transformaties aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Zij was lange tijd directeur en senior-onderzoeker van het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving. Van 2012-2022 bekleedde zij de Edward Schillebeeckx Leerstoel voor Theologie en Samenleving aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij was oprichter van Nieuwwij.nl, speler in het Theologisch Elftal van dagblad Trouw en is een veelgevraagd spreker in binnen- en buitenland op het gebied van levensbeschouwelijke diversiteit en inclusie. Ook is Kalsky lid van het Vrijzinnig Universitair Netwerk.