‘We willen hier nooit meer weg’

Nieuw onderzoeksrapport over zingeving in woonomgevingen voor senioren

Johanneke Klaassens, promovenda aan de Universiteit voor Humanistiek (UvH), was anderhalf jaar bezig in seniorencomplexen te Bennekom, Wageningen en Rotterdam. Lees hier meer over Johanneke’s onderzoek binnen het team rond de bijzondere leerstoel van de SSVG: onderzoeksproject Johanneke Klaassens

Wat drijft de bewoners in deze complexen, wat missen ze, en wat waarderen ze juist aan hun woonomgeving? Hoe organiseren ze hun sociale contacten, en hoe gaan ze om met de zin van hun levens in de nieuwe fase van ouder worden, als je verhuist van de woning waarin je misschien wel je halve leven hebt geleefd naar een appartement binnen een seniorencomplex?

De resultaten van het onderzoek worden verwoord in het fraaie rapport ‘We willen hier nooit meer weg’, dat uitgevoerd is in opdracht van de Vrijzinnig-religieuze Stichting Seniorenhuisvesting Zuid-Veluwe. Naast Klaassens schreven Anja Machielse (bijzonder hoogleraar sociale weerbaarheid van ouderen, aan de UvH) en Laurens ten Kate mee aan het rapport.

De seniorenomgevingen waar het onderzoek plaatsvond, zijn bijzonder binnen het Nederlandse landschap van ouderenzorg: je blijft zelfstandig maar je maakt ook deel uit van een gemeenschap.

Uit de samenvatting die aan het begin van het rapport is opgenomen:

De Nederlandse overheid stimuleert dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen en de meeste ouderen willen dat zelf ook. Om in de behoefte aan zelfstandige woonruimte te voorzien kent Nederland een groot aantal wooncomplexen die specifiek voor ouderen zijn bedoeld. Deze complexen beschikken vaak over extra voorzieningen, zoals een gemeenschappelijke ruimte waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten en deel kunnen nemen aan gezamenlijke activiteiten.
Dit onderzoek richt zich op de vraag wat er gebeurt in je leven als je de stap zet van het huis waarin je zo lang woonde, wellicht met je gezin, naar een appartement binnen een seniorencomplex. En als je er eenmaal woont, hoe ga je dan om met de spanning tussen de autonomie waarnaar je verlangt en de verbondenheid waaraan je behoefte hebt?
In het onderzoek wordt specifiek gevraagd naar de motivatie om te gaan wonen in de huizen, naar de ervaringen met sociale contacten en activiteiten en naar de mogelijke betekenis van het vrijzinnig-religieuze gedachtegoed voor de bewoners.
Het onderzoek bestaat uit twee afzonderlijke onderdelen: een literatuurstudie en een empirische studie, door middel van een enquête, interviews en participerende observatie.
In aanvulling op het onderzoek in de drie seniorencomplexen in Bennekom en Wageningen is een beperkter onderzoek uitgevoerd in twee seniorencomplexen in Rotterdam.

Op 9 mei 2025 werd het rapport gepresenteerd tijdens de conferentie ‘Wereldtijd’, op de UvH.

Lees hier het rapport in digitale versie!

‘We willen hier nooit meer weg’ is ook beschikbaar in een fraaie gedrukte versie met beperkte oplage, te bestellen bij de Universiteit voor Humanistiek: stuur een email naar info@voormeervrijzinngheid.nl.