Van de basiscursus in 2021 naar het verdiepingstraject in 2022
In september en oktober 2021 verzorgde Laurens ten Kate een speciale open collegereeks over de toekomst van het vrijzinnig gedachtegoed.
Ten Kate bracht de drie kernthema’s van zijn onderzoek en onderwijs van de laatste vijf jaar naar buiten: vrijheid, verbeelding, zin zoeken.
In september en oktober 2022 volgde er een verdiepingstraject waarin we enkele van de besproken denkers echt gingen lezen: Charles Taylor, Richard Kearney, Hartmut Rosa en Hannah Arendt. Het verdiepingstraject bouwde voort op de inzichten die de cursisten in de basiscursus hebben verkregen, en verplaatste de focus van kennisoverdracht naar gezamenlijk oefenen van vaardigheden aan de hand van close reading en casestudies.
De verdiepingscursus kon ook gevolgd worden zonder dat de basiscursus was bijgewoond.
Zo’n vijftig deelnemers studeerden op de vrijdagmiddag intensief onder begeleiding van Laurens ten Kate: studenten, professionals in diverse banen, geïnteresseerden.
Lees hieronder voor algemene informatie over de open collegereeks ‘Vrijheid – Verbeelding – Zin zoeken’
Voor wie?
De cursus is bedoeld voor een brede groep geïnteresseerden: iedereen die zich bezighoudt met de spanning tussen religie en secularisering in onze laat-moderne wereld, en die deze spanning in zijn of haar leven en werk tegenkomt. Speciaal nodigen we voorgangers, pastoraal-werkers en geestelijk verzorgers uit, als ook studenten binnen en buiten de UvH.
De cursus is geaccrediteerd door de SKGV, en professionals die onder dit register vallen kunnen dus studiepunten krijgen in het kader van nascholing.
Waar?
Universiteit voor Humanistiek, Kromme Nieuwegracht 29 te Utrecht. Zaal 0.38.
Wanneer?
De colleges vinden plaats op vrijdagmiddagen van 15.00 – 17.00 uur.
Koffie en thee worden geserveerd, en na afloop kunnen we napraten bij drankjes en hapjes.
Inschrijven
Toegang is € 20.- per college; indien u voor de gehele reeks inschrijft, is de prijs € 60.- Studenten hebben gratis toegang.
De colleges
In de vier colleges worden actuele kernvragen en -thema’s uit het vrijzinnig gedachtegoed vanuit de filosofie en de theologie behandeld. Daarbij staan in ieder college één of meer belangrijke denkers centraal.
Het zijn interactieve colleges met veel beeld en muziek, en we lezen gezamenlijk korte kernpassages uit het werk van de behandelde denkers.
Wat weet u na het volgen van deze cursus?
De cursus verschaft de cursisten in hoe zingeving en spiritualiteit in de huidige tijd worden ervaren en in de praktijk gebracht, en levert instrumenten aan om, aan de hand van het werk van belangrijke, vernieuwende wetenschappers op dit gebied, nieuwe betekenissen van religiositeit en religieus humanisme te ontwikkelen in de eigen werkomgeving.
Waarover ging de basiscursus?
De basiscursus was aanvankelijk gepland voor april 2020. Door de coronacrisis moest deze lange tijd uitgesteld worden. Laurens ten Kate nam drie minicolleges op als opmaat naar de cursus, die uiteindelijk in september en oktober 2021 gegeven kon worden.
Kijk hier:
1. Charles Taylor: https://vimeo.com/432983785
2. Richard Kearney: https://vimeo.com/458526237
3. Hartmut Rosa: https://vimeo.com/491593911
Het programma van de basiscursus zag er als volgt uit.
COLLEGE I: Inleiding
10 september 2021
In deze les wordt een introductie gegeven tot de cursus. We behandelen de drie kernthema’s Vrijheid, Verbeelding en Zin zoeken, zoals die ook in Laurens ten Kate’s boek De vreemde vrijheid. Nieuwe betekenissen van vrijzinnigheid en humanisme in de 21ste eeuw (2016) naar voren komen. De vreemde vrijheid. Nieuwe betekenissen van vrijzinnigheid en humanisme in de 21ste eeuw (2016) naar voren komen. We gaan in op het inspirerend werk van de Canadese filosoof Charles Taylor, toonaangevend denker over religie in een ‘seculiere tijd’ en over onze plural belief society.
Lesdoel: u verkrijgt inzicht in de mogelijke samenhang tussen religie en seculariteit aan de hand van de theorievorming rond social imaginaries.
COLLEGE II: Vernieuwing en traditie
17 september 2021
In deze les vragen we naar de relatie tussen vrijzinnige vernieuwing van religiositeit en de tradities waarin we desondanks volop staan, met name die van het christendom. Hoe zien vrijzinnige interpretaties van oude woorden, verhalen en ideeën eruit? Hier vertrekken we vanuit het vernieuwende werk van de Ierse literatuurwetenschapper en religiewetenschapper Richard Kearney, tevens een centraal figuur in het onderzoek naar verbeelding.
Lesdoel: u verkrijgt inzicht in de diverse wijzen waarop in de actuele theologie, hermeneutiek en godsdienstfilosofie aloude religieuze tradities worden geherinterpreteerd en geactualiseerd.
COLLEGE III: Levensloop, ouder worden en versnelling
24 september 2021
In de eerste twee lessen hebben de cursisten een beeld gekregen van hoe de toekomst van de vrijzinnigheid eruit kan zien, en van welke thema’s en kansen daarbij een rol spelen. In de derde les gaan we dit toepassen op een actuele en urgente problematiek: hoe kunnen mensen anno 2019 vormgeven aan hun levensloop in een cultuur van versnelling? En hoe staat het met de mogelijkheid om goed ouder te worden? Het werk van de Duitse socioloog en filosoof Hartmut Rosa is hier de basis. Het thema sluit aan bij de beide promotie-onderzoeken die door de SSVG aan de UvH gestart zijn.
Lesdoel: u verkrijgt inzicht in de diverse discussies in de filosofie en de sociale wetenschappen over versnelling van de levensloop, alsmede over de problematiek van het ‘goede ouder worden’.
COLLEGE IV: Naar nieuwe vrijzinnige gemeenschappen?
1 oktober 2021
In deze laatste les buigen we ons over de moeilijke maar spannende vragen of, en zo ja hoe er een toekomst is voor religieuze en spirituele gemeenschappen. Het werk van de Franse filosoof en theoloog Jean-Luc Nancy en dat van de Joods-Duits-Amerikaanse filosofe Hannah Arendt zullen nu het startpunt vormen, met hun aandacht voor thema’s als gemeenschap en gemeenschappelijkheid, en het met elkaar delen van de publieke ruimte. We gaan ook in op de ideeën van de Engelse doopsgezinde theoloog Stuart Murray over een ‘postchristelijke kerk’.
Lesdoel: u verkrijgt inzicht in actuele gemeenschapstheorieën, vanuit de godsdienstwetenschappen, de theologie en de politieke theorie.
Lijkt me wel interessant. Ik wil proberen één of meer colleges bij te wonen.